فیلم ای ایران؛ 1368

ناصر تقوایی بیش از یک دهه بعد از پیروزی انقلاب، داستانی را انتخاب می‌کند که سوژه‌ایمرتبط با مبارزات مردمی و وضعیت مملکت در رژیم سابق دارد. تقوایی هر چند به سیاق اکثرفیلم‌های مرتبط با انقلاب، روایتی از یک قریه دور از مرکز را به تصویر می‌کشد و خواه ناخواه به فیلم وجهی تمثیلی می‌بخشد اما با یک فیلم نامه منسجم و به دور از شعارزدگی سویه دیگری از این جنس سینمایی را پیش روی مخاطب قرار می‌دهد. برخلاف فیلم‌های شعاری ساخته شدهدر سالیان قبل، «ای ایران» فارغ از ایدئولوژی پردازی‌های مرسوم عمل می‌کند و پیش از هر چیز یک فیلم سینمایی درست، هنرمندانه و خوش ساخت است. 

کنش و واکنش آدم‌ها باورپذیر است و با طرز فکر و میزان آگاهی آن‌ها تناسب دارد. مکوندیانگار سمبل نظام طاغوتی حاکم بر کشور است که به جای حل مشکل، تنها به سرکوب و تهدید مردم می‌پردازد. فیلم البته نهایتاً پیامی ملی گرایانه دارد و چنان که از نامش هم پیداست، آزادی و آبادی ایران را بر هرچیز ارجح می‌داند و شاید همین امر باعث شد که در زمان ساخت، چندان به مذاق برخی گروه‌های سیاسی خوش نیاید. کاری که تقوایی کرد به نوعیبازخوانی قصه انقلاب بود با استفاده از یک داستان تمثیلی و مبتنی بر نظرگاه عامل ستم.حال آن که بیشتر فیلم‌های مرتبط با انقلاب داستان را از منظر مبارزین روایت می‌کردند. فارغ از این حواشی، تقوایی با وسواس و دقت خود توانست یکی از بهترین فیلم‌های مرتبط با مبارزات انقلابی را بسازد. 

او حتی چون معتقد بود که سرود «ای ایران» دارای ایرادهای است، با م.آزاد- شاعر شهیر معاصر- مشاوره کرد و قسمت‌هایی از متن سرود را تغییر داد. ناصر چشم آذر هم این قطعه را دوباره برای فیلم تنظیم کرد و سکانس اجرای سرود به رهبری آقای سرودی (حسین سرشار) از درخشان‌ترین قسمت‌های فیلم است.

تقوایی کوشید طیف‌های مختلف دخیل در مبارزات انقلابی را در فیلمش بازنمایی کند و از طرف دیگر نقبی زد به زندگی شخصی و خصوصی عمال حکومت و به جای ساخت شخصیتی مطلقاً شرور و تخت، به یک پرداخت چندلایه و انسانی از آن‌ها رسید. اکبر عبدی یکی از بهترین بازی‌های عمرش را در این فیلم و در نقش مکوندی ارائه داده است.